The Artist's Way - Julia Cameron*

I. 

Gần đây, khi chị gái gợi ý tôi giới thiệu cuốn sách này cho một người bạn cần được "phục hồi tâm hồn nghệ sĩ", tôi đã ngần ngại. Bởi vì tôi nghĩ ai làm cuốn sách này cũng cần có một sự cam kết đáng kể, bao gồm thực hành viết các trang viết buổi sáng, hẹn hò nghệ sĩ, làm bài tập, đọc tiểu luận mỗi tuần trong ba tháng liên tục. Khi quyết định theo đuổi lộ trình The Artist's Way (TAW), tôi đã viết các trang buổi sáng được một khoảng thời gian. Vì muốn thử thách bản thân, nên tôi thấy tự tin khi bước vào 12 tuần. Vậy mà tôi vẫn mất gần 4 tháng (theo hợp đồng ký với bản thân từ 23/8 đến 5/11/2020, nhưng phải đến 20/12/2020 tôi mới hoàn thành). Trong bốn tuần đầu tôi thực hiện tròn đầy. Tám tuần sau, sức lực và ý chí cạn dần, nhiều lần chán nản, muốn bỏ cuộc. Song vì tự hứa với chính mình nên tôi cố gắng bước qua 2/3 chặn đường sau. 

Cuốn sách được chia thành 12 tuần, mục tiêu mỗi tuần là phục hồi một vấn đề (phục hồi cảm giác an toàn, phục hồi năng lực, phục hồi sự trung thực, phục hồi đức tin...). Trong mỗi tuần lại bao gồm các bài tiểu luận ngắn, các bài tập phục hồi và mục tổng kết. Hơn nữa, Julia cũng dành hai phần đầu riêng biệt giải nghĩa về hai công cụ bổ trợ đắc lực cho quá trình phục hồi là những trang viết buổi sáng (morning pages) và hẹn hò nghệ sĩ (the artist's date). Có người làm mỗi chương một tuần trong ba tháng, cũng có người muốn tập trung chuyên sâu mỗi chương một tháng. Theo quan điểm cá nhân, tôi nghĩ cuốn sách như là một liệu pháp chữa lành tâm hồn thích hợp cho mỗi cá nhân, chứ không chỉ dành riêng cho giới nghệ sĩ hoặc những người làm nghệ thuật. 

II. 

Tôi nhớ trước khi bản thân cũng bước vào quá trình phục hồi, chị gái hỏi tôi đã thay đổi những gì sau khi hoàn tất 12 tuần,  lúc đó là sau một hay hai tuần, lúc đó tôi chưa định hình được sự biến đổi của chính mình. Nhưng bây giờ, sau hơn hai tháng, khi chị gái gợi ý tôi giới thiệu cuốn sách cho người bạn, tôi mới có cơ hội xem xét lại. Tôi thường xem trọng những cuốn sách "tư duy thiết lập hành động". Bởi vì cố nhiên, thay đổi tư duy và nhận thức của một cá nhân là việc làm gần như bất khả thi, nếu cá nhân đó không trải qua một cú sốc hoặc sự kiện nào bất ngờ ập tới thì thường quá trình này sẽ diễn ra từ tốn theo thời gian (có thể một năm, mười năm, hoặc cả đời). Và khi tư duy thay đổi, hành động tự nhiên sẽ được điều chỉnh sao cho phù hợp với tư duy. Do vậy tôi luôn xem trọng kiểu sách có thể thay đổi nhận thức bản thân một cách sâu sắc. TAW không phải là kiểu sách đó. ATW thay đổi tôi theo hướng ngược lại: hành động thiết lập tư duy. Đây cũng là lần đầu tiên tôi đọc dạng sách này, nên đối với tôi TAW là một cuốn sách vô cùng đặc biệt và bối rối. 

Tôi nhận thấy, ở kiểu sách "tư duy thiết lập hành động" thay đổi con người từ bên trong ra bên ngoài, còn ở kiểu sách "hành động thiết lập tư duy" thay đổi con người từ bên ngoài vào bên trong. Sau khi đã kinh nghiệm hai kiểu sách này, cá nhân tôi rút ra một bài học, ở kiểu thứ hai độc giả đồng thời là người thực hành yêu cầu sự chủ động cao hơn kiểu thứ nhất, vì quyết định làm hay không làm, nhận hay không nhận tùy thuộc ở họ hoàn toàn. Còn kiểu thứ nhất lại đòi hỏi người viết phải là một học giả vô cùng sành sỏi và trải nghiệm, thường là những nhà tư tưởng lớn, những triết gia, những nhà văn kinh điển mới có thể viết ra những lời thấm thía tận tâm can, song kiểu sách thứ hai thì không cần người viết phải là một bậc hiền triết, do vậy những người nghiên cứu khoa học hoặc có kinh nghiệm thực hành đều có thể viết. Nhưng nó thì thường giống như phần mềm Window sẽ được cập nhật linh hoạt theo sự phát triển của thời đại xã hội. Nói tóm lại, cả hai kiểu sách đều bổ ích, kiểu thứ nhất giúp ta phát triển và mở rộng tư duy, kiểu thứ hai thì phát triển kỹ năng mà độc giả muốn được phát triển. 

III. 

Như đã nói, đây là sách tự lực (self-help) nên chỉ đọc thôi là chưa đủ. Cuốn sách này là vô ích với những ai không tự hành động để thay đổi dựa vào sự hướng dẫn hỗ trợ của nó. May mắn là tôi có hành động, nên TAW đã giúp tôi khắc phục được một yếu điểm, là kỷ luật duy trì thói quen, sự bền bỉ. 

Khi Julia nói chúng ta cam kết viết những trang viết buổi sáng. Ban đầu việc này gần như vô nghĩa. Nhưng càng viết tôi càng nhận ra nhiều điều về bản thân, và hành động cam kết kỷ luật cũng giúp tôi ngộ ra nhiều triết lý mà chỉ có được thông qua việc tự làm, tôi gọi đó là quá trình tự nhận thức bằng hành động. Trong sự lặp đi lặp lại, tôi tìm thấy tự do và giác ngộ. 

Khi làm một việc đủ lâu, bạn chỉ đơn giản là xây dựng và tích lũy trên cái nền ngày càng dày. Bạn không còn xem trọng việc có được công nhận hay không; hoặc công việc đang làm có tạo ra danh tiếng. Bạn làm vì nó mang ý nghĩa. Yêu để làm, làm vì yêu. Chẳng có gì hơn nữa. Vì vậy ngay cả khi thất bại, sự hụt hẫng và thất vọng không dẫm chết bạn, đến nỗi phải từ bỏ. Khi đó, làm dễ hơn là không làm. Tôi nghĩ cuốn sách đã dạy tôi cách hữu hiệu để vượt qua nghịch cảnh và nỗi sợ thất bại.

Kết luận, The Artist's Way là cuốn sách tự lực rất đáng và nên thực hành một lần trong đời.